|
|
E-Books ► Home ► PDF-versie ►
|
|
|
Contact: rhegie2@planet.nl
|
|
|
|
|
|
Achtergronden bij
de methode ‘Larilo’
|
|
|
|
|
|
Het belangrijkste kenmerk van de methode is, dat er wordt gewerkt met lettergrepen in kleurreliëf. Voorbeeld: Ker.mis La.ri.lo tan.den.bor.stel Het
principe achter het kleurreliëf
is dat er diepte in de weergave ontstaat door
steeds een actieve kleur (rood,oranje,geel etc.)[1]
te laten volgen door een passieve kleur (groen, blauw etc). Kortom:
het te lezen woord is minder eendimensionaal. De gekozen kleurvolgorde
is telkens hetzelfde zodat kinderen met sequentieproblemen houvast hebben. De beklemtoonde
beginlettergreep van het woord is altijd rood, omdat dit een erg
actieve signaalkleur is. Het rood fungeert dus
als richtingaanwijzer. Het
contrast is het verder zodanig dat de kleuren die in de vaste volgorde van
het kleurreliëf achter elkaar worden gebruikt, in het gewone kleurenspectrum
niet meteen naast elkaar mogen staan. Dus:rood ▫▫ groen ▫ oranje ▫▫ blauw ▫ geel (▫▫ paars)
2 Begint
een woord in het verhaal met een onbeklemtoonde lettergreep (Meestal met een
e=ü) dan is de eerste lettergreep roze. Voorbeeld: be.we.gen de.zelf.de ge.zel.li.ge In
mijn werk heb ik gemerkt dat lettergreepreliëf in kleur een zeer handige
manier van werken3 is voor diverse leerlingen met
dyslexie of een ander leesprobleem. Zo
hebben leerlingen met sequentieproblemen, visuele dyslexie, problematische
auditieve discriminatie (met name m.b.t. de korte en lange klinkers) en leerlingen
met bepaalde vormen van afasie vaak veel houvast met dit systeem. Dikwijls
gaan ze daarna met meer plezier lezen. Bepaalde
spellingsregels worden zo meer indirect geautomatiseerd. Ook
leerlingen en volwassenen met alfabetiseringsproblemen hadden nogal eens baat
bij dit procédé. Bij ouderen waren de kleuren niet altijd nodig. Die hadden
vaak wel veel steun aan lettergreepverdeling. Verschillende
hebben zo ook veel vlotter leren lezen via het groene boekje, waarin de
lettergrepen zijn gemarkeerd. Er
zijn ook woordenlijsten in/bij de
boekjes, zodat het procédé eventueel eerst kan worden ingeoefend. Ik heb in 2006 voor het
lezen met lettergreepreliëf in kleur ook een diagnostisch testje ontworpen -
voor wat oudere leerlingen vanaf ca. 10 jaar.
U vindt de test op onze
website via de pagina dyslexie. Regelmatig bleek dat de
leerlingen op de test met de gekleurde onzinwoorden beduidend beter scoorden
dan op een onzinwoordentest als de Klepel. Vaak bevorderde het
oefenen met gekleurde lettergreepwoorden op termijn het leesproces. Inmiddels heb ik bij het
begeleiden van enkele jongere kinderen gemerkt dat zij ook nogal eens baat
hadden bij het systeem. Toen ben ik op het idee
gekomen om een kinderboek dat ik in het verleden
met Carin van Aken (pedagoge) heb geschreven, te gaan bewerken met de methode
van lettergrepen in kleurreliëf. Dit betreft de delen 1 en 2 van de serie. In de strijd tegen
leesproblemen is elk aanvullend hulpmiddel welkom, lijkt mij. De methode kan overigens ook handig zijn bij het leren lezen als er
niet echt sprake is van leesproblemen. Ik hoop verder dat begeleiders, leraren en ouders de uitdaging
aannemen om het systeem te toetsen aan de weerbarstige werkelijkheid van de
leesproblemen. Suggesties ter verbetering en opmerkingen over praktijkervaringen
zijn uiteraard welkom. Elke instelling op het
gebied van educatie en elke ouder mag dan ook gebruik maken van de speciale
leesversies. U mag ze kopiëren of een link maken op uw website, als u denkt
dat een kind er wat aan heeft. Er zijn ook PDF-versies
van de diverse delen, zodat het letterformaat aangepast kan worden aan de
behoefte van het kind. Als u het boekje uitprint is het verstandig om het
kind eerst het kennismakingstestje te laten doen. Dan kunt u vervolgens de
juiste versie uitprinten. Voor jongere kinderen
is dus ook een korte kennismakingstest voor de methode ‘Larilo’ te vinden op
onze website. Met deze test kan het
kind (onder begeleiding) uitvinden of hij mogelijk wat aan de speciale
leesversies zal hebben. En op welke manier hij het boekje het beste kan gebruiken. Met het
kennismakingstestje kan men teleurstellingen en te hoge verwachtingen
voorkomen. De methode is ,zoals gezegd, slechts een aanvullend hulpmiddel in de strijd tegen leerproblemen, waar niet elk kind mee gebaat zal zijn. Maar uit de praktijk weet ik, dat de methode regelmatig leesgemak oplevert. Van “De
glazen koffer van Venlo” en "De glazen Poort" zijn ook speciale leesversies
beschikbaar, omdat diverse kinderen met leesproblemen
pas op een wat latere leeftijd baat hebben bij de methode. Er staan op de website ook
woordenlijsten die bij deze delen horen. Zie pagina
E-books. Gesproken versie van
het boek Het is voor kinderen met
leesproblemen vaak handig en effectief als ze eerst een boek samen met de
gesproken vorm erbij kunnen doornemen. Daarom heb ik de delen 1,2 en 3
ingesproken. U vindt de ingesproken
versie op de website. Ze staan per hoofdstuk
in een nieuw venster, zodat het kind gemakkelijk tegelijk kan lezen en
luisteren U kunt natuurlijk ook
een text-to-speech-programma gebruiken, zoals Deskbot. Van deel4 is de
gesproken versie in voorbereiding (ca. eind 2009) Toegankelijk
taalgebruik Bij de zinsbouw is
rekening gehouden met bevindingen uit o.a. de functional grammar. Er worden zo veel mogelijk snel
toegankelijke zinstructuren gehanteerd. Geleidelijk aan komt er meer variatie
in de zinstructuren. Delen 1 en 2 Het taalgebruik is zo
eenvoudig mogelijk gehouden. De woorden leveren hier
al ruim voldoende uitdaging op. Er zijn bij elk
hoofdstuk aparte woordenlijsten van de meerlettergrepige woorden. (Bij de
lettergreepversies.) Die kunnen dus eventueel
voor het lezen eerst doorgenomen worden. Of later ter automatisering
geoefend worden. De
zinnen zijn kort. Niet
veel bijzinnen. Bijna geen passieve zinnen. Er worden niet te veel
complexe woorden in een zin gebruikt. In de loop van het
boekje neemt de complexiteit toe. Het gebruik van leestekens
wordt geleidelijk ingebracht. In het 2e deeltje ligt het accent meer op de toenemende complexiteit van de zinsbouw. De hoofdstukjes zijn ook tweemaal zo lang als in het eerste deel. De gedrukte regels zijn
veelal kort gehouden, zodat bij het
luisteren en lezen - na een te behappen hoeveelheid vorm - automatisch een
adempauze volgt. In deze pauze kan de bijbehorende inhoud ‘doorkomen’. Dit is
uiteraard belangrijk voor leerlingen met een leeshindernis, die anders vaak
in een brij van vorm en inhoud terecht komen. Deel 3 en 4 In het 3e en 4e deel wordt de complexiteit van de zinnen weer verder opgevoerd. Het taalgebruik in deel 3 is middels komma’s en regellengte zo voorgestructureerd, dat er gemakkelijker leespauzes ontstaan tussen primaire structuren. Zo kan bijtijds de taalvorm weggeschreven worden uit het
geheugen, en de inhoud gemakkelijker worden binnengehaald. Voor de automatisering
van primaire taalstructuren kan deze aanpak ook bevorderlijk werken. Er
ontstaat zo eerder een soort basisrepertoire, waar men later weer soepeler op
kan variëren. In deel 4 zijn de
constructies zo hier en daar weer wat moeilijker. Het 1e
deel kan zelf gelezen worden vanaf (ruim) 7 jaar. Het 2e
deel vanaf. 7 ˝ jaar Het 3e deel
vanaf 9 ŕ 10 jaar Het 4e deel
vanaf ca. 11 jaar De
inhoud van het boekje Het
1e deel is qua
fantasie en dergelijke afgestemd op kinderen van ca. 5 tot 8 jaar. Het 2e deel is afgestemd op kinderen van ca. 51/2 tot 9 jaar
De eerste versie van de delen 1 en 2 is op een basisschool voorgelezen (groep 3) en de kinderen vonden het verhaal leuk. Ook andere kinderen vonden het leuk. Van deel 1 vinden kinderen prettig dat het een doorlopend verhaal is. Deel 2 bestaat meer uit aparte verhalen, die je meestal ook los van elkaar kunt lezen. Het 3e deel
is afgestemd op lezers vanaf (ruim) 9 jaar. De inhoud van dit deel is gescreend door diverse deskundigen. Het boek is voor
kinderen informatief met betrekking tot de geschiedenis van m.n. Venlo. Ook komen er
allerlei culturen en religies aan bod. Het boek kan eveneens bijdragen aan de
kunstzinnige vorming en natuurbeleving van de kinderen. Vormgeving Kinderen met een
leesprobleem hebben nogal eens behoefte aan een rustige vormgeving. Dus ik
kan me voorstellen dat het idee van kleurreliëf in eerste instantie sommigen
wat afschrikt . Veel
kinderen vinden het echter ook weer leuk om met kleurtjes te lezen. En
de vaste kleurvolgorde geeft houvast. Serie vervolg Deel 3 "De
glazen koffer van Venlo" is als normaal boekje uitgegeven en is thans te
bestellen via deze website. Van dit deel
zijn wel speciale leesversies met
lettergrepen in kleurreliëf en in blauw beschikbaar. Ook de normale
leesversie is op de website beschikbaar. Er staan op de website tevens woordenlijsten die bij dit deel horen. Zie pagina E-books. De normale versie van deel 4 staat inmiddels ook op de website. De titel is "De glazen poort". Dit deel is bedoeld voor wat oudere kinderen vanaf ca. 11 jaar. Ook van dit deel zijn dus speciale leesversies en woordenlijsten met lettergrepen in kleurreliëf en blauw beschikbaar, zodat er voor elke leeftijd wat is. Geen tekeningen bij
de delen 1 en 2 Bij de hoofdstukken van
deel 1 en 2 zijn geen tekeningen of
plaatjes geplaatst Het is
eigenlijk de bedoeling dat de jonge lezer na elk hoofdstuk een tekening maakt
of een bijpassende clipart zoekt. Dit om de inhoud van het
gelezene goed te verwerken, en om een rustpauze te hebben na het vormproces
van het lezen. Maar goed, iedereen kan hier
zelf wel allerlei nuttige of gezellige variaties bij bedenken. |
|
|
|
